Towarzystwo Miłośników Lwowa
W dniu 09.01.2023r. na zaproszenie dra Dariusza Byczkowskiego, Dyrektora Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu, z muzealnikami spotkali się przedstawiciele organizacji kresowych. Celem spotkania było przedstawienie działań, jakie w minionym, 2022 r., Muzeum podjęło w celu przygotowań do uruchomienia nowego oddziału – Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów. Istotnym zagadnieniem podejmowanym w trakcie spotkania było również poznanie oczekiwań i opinii Szanownych Gości, dotyczących tworzonej placówki.
Wśród zebranych pojawili się Prezes Zarządu Głównego oraz przedstawiciele wielu oddziałów (z Bolesławca, Częstochowy, Głubczyc, Opola i Wrocławia) Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Prezes i Sekretarz Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej z Wrocławia wraz z Przewodniczącym Koła z Brzegu, przedstawiciele Stowarzyszenia „Głogowska Edukacja Kresowa” z Głogowa, Towarzystwa Polonia-Kresy z Opola, Stowarzyszenia Kresowego Strzelec ze Strzelec Opolskich oraz Klubu Tarnopolan z Nysy. Wśród odwiedzających brzeskie muzeum był również Z-ca Burmistrza Głubczyc i Przewodniczący Rady Miejskiej Głubczyc, Przewodnicząca Rady Miasta Brzegu. Dodatkowo, w zebraniu wzięli udział koledzy muzealnicy z Powiatowego Muzeum Ziemi Głubczyckiej, były rektor Uniwersytetu Opolskiego prof. Stanisław Nicieja oraz Poseł na Sejm RP Paweł Kukiz.
Punktualnie w południe zebranych w „Sali Myśliwskiej” brzeskiego zamku serdecznie powitał Dyrektor Muzeum Piastów Śląskich dr Dariusz Byczkowski. Następnie głos zabrał dr Andrzej Peszko – Pełnomocnik Dyrektora Muzeum Piastów Śląskich ds. utworzenia Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów. Pełnomocnik przedstawił zebranym krótką historię obiektu, w którym ma powstać Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów, czyli budynek dawnego „Gimnazjum Piastowskiego”. Ten wybudowany w XVI wieku obiekt (budowę, wg projektu Jakuba Parra, ukończono w 1569 r.) to ponad 5500 m2 powierzchni, które zostaną w przyszłości zaadoptowane na sale wystawiennicze, magazyny, pracownie: konserwatorskie oraz digitalizacyjną, miejsca spotkań, warsztatów, konferencji, bibliotekę czy archiwum. Dr Peszko przedstawił również wyniki przeprowadzonych w 2022 r. badań archeologicznych, architektoniczno-konserwatorskich oraz badań socjologicznych, których wykonanie pozwoli pracownikom Muzeum rozpocząć prace nad koncepcją organizacyjną obiektu oraz scenariuszem wystawy stałej. W trakcie spotkania przedstawiono również plany na bieżący, 2023 rok.
Podczas interesującej dyskusji przedstawiciele organizacji wyrazili swoje opinie oraz oczekiwania. Wskazano, iż istotne jest zapewnienie zaplecza informatycznego w celu digitalizacji zbiorów muzealnych oraz pozyskiwania materiałów audio-wizualnych. Dla naszych gości równie istotna jak komputery, serwery, czy skanery jest potrzeba zabezpieczenia „historii mówionej” kresowiaków i ich rodzin. Poseł Kukiz zasugerował stworzenie w Brzegu bazy zdigitalizowanych lwowskich archiwaliów. Z kolei prof. Nicieja wskazał, że podstawą dla utworzenia nowego oddziału są pieniądze. To zjednoczona społeczność „kresowiaków” powinna lobbować za pozyskaniem funduszy i wsparcia na nowo tworzone muzeum. Koledzy Muzealnicy z Głubczyc zwrócili uwagę na bolączkę polskiego muzealnictwa, czyli brak powierzchni magazynowych oraz wystarczającej liczby etatów – oprócz Dyrektora Muzeum Piastów Śląskich organizacją nowej jednostki zajmuje się jedynie dwóch pracowników. Dyrektor uspokoił zebranych, informując ich o wniosku wysłanym do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o zwiększenie poziomu zatrudnienia.
Stowarzyszenia kresowe zaznaczały konieczność edukacji dzieci i młodzieży. Zachęcania „młodych kresowiaków” do zgłębiania genealogii swoich rodzin oraz historii ziem z jakich pochodzą. Dodatkowo zebrani wykazali chęć pomocy muzealnikom w pozyskiwaniu nowych eksponatów – czy to przez zbiórki czy zakupy.
Zebrani jasno wskazali dwa podstawowe atuty Brzegu i Muzeum Piastów Śląskich, jako miejsca powstania Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów. Pierwszym jest położenie mniej więcej w centrum ziem, na które przesiedlani byli kresowiacy po II Wojnie Światowej, drugim – wspaniały obiekt, który daje wiele możliwości organizacji nowej placówki. Przysłowiową łyżką dziegciu w beczce miodu okazał się brak regularnie docierających informacji dotyczących powstającego muzeum.
W kuluarowych rozmowach poruszono jeszcze tematy sposobu przekazywania informacji, komunikacji, newslettera, wolontariatu, sposobów i metod promocji. Zwrócono nam również uwagę, że nie możemy zapominać o mieszkańcach kresowych wsi – nie można skupiać się jedynie na miastach.
Po zakończonych rozmowach zebrani zapoznali się z wystawą czasową „Husaria i broń wschodnia”, prezentującą uzbrojenie, które w trakcie burzliwej historii Kresów odegrało istotną rolę oraz wystawą stałą czynną w brzeskim muzeum od 2019 r. zatytułowaną „Kresy. Ocalone wspomnienia” – ekspozycją opisującą Kresy poprzez pryzmat rodzinnych pamiątek i dokumentów przekazanych przez Osoby przybyłe głównie z województw: lwowskiego, stanisławowskiego, tarnopolskiego i wołyńskiego.
Miejmy nadzieję że wchodząc w 2023 r. rozpoczynamy nowy etap współpracy pomiędzy Kresowianami a Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu.
Autor: Hubert Tarka